Cultuuromslag in Voor Elkaar in Parkstad kost meer tijd

De initiatieven die werden genomen binnen het transitieproject Voor Elkaar in Parkstad (VEiP) lijken nog onvoldoende effect te hebben op zelfstandig wonende 75-plussers. Dat blijkt uit onderzoek van postdoconderzoeker Nathalie Janssen van de Universiteit Maastricht. Zij stelt vast dat een cultuuromslag van deze omvang meer tijd vergt.

Bij de start van VEiP gold als uitgangspunt dat de initiatieven in dit project de gezondheid en kwaliteit van leven van ouderen zodanig zouden verbeteren dat zij langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Nathalie Janssen onderzocht of dat inderdaad het effect is van VEiP. Voor de effectevaluatie werd een aantal zelfstandig wonende 75-plussers in Parkstad langere tijd gevolgd. Nathalie Janssen vergeleek de situatie van 75-plussers in de plattelands- en stadsbuurten van Onderbanken, Simpelveld, Heerlerheide en Heerlerbaan-centrum: Onderbanken en Heerlerheide golden als pilot-buurten binnen VEiP, Simpelveld en Heerlerbaan-centrum niet. In alle vier de buurten nam Nathalie Janssen twee keer vragenlijsten af onder 75-plussers. In de vragen ging zij onder andere in op ziekte, zorggebruik, zelfredzaamheid en de kwaliteit van leven. In de eerste ronde namen 423 ouderen hieraan deel en in de tweede ronde, na achttien maanden, 322 mensen. Ook bracht de onderzoekster het zorggebruik van 389 ouderen in kaart met hulp van de zorggebruik-gegevens van de zorgverzekeraar. Daarbij ging het onder andere om het gebruik van eerstelijnszorg, specialistische zorg en medicijngebruik. Ook onderzocht zij in hoeverre sprake was geweest van bijvoorbeeld woningaanpassingen, het aanleggen van persoonlijke alarmeringssystemen en het gebruik van warme maaltijdservices.

Uit het onderzoek blijkt nu dat er geen verschillen zijn ontstaan tussen de pilot-buurten van VEiP (Onderbanken en Heerlerheide) en de twee controlebuurten (Simpelveld en Heerlerbaan-centrum). In geen van de buurten daalden de zorgkosten en ook was er geen verschil in hoe ouderen de kwaliteit van leven ervaren. De onderzoekster benadrukt dat de tijd daarvoor waarschijnlijk te kort is geweest. Zij stelt vast dat een cultuuromslag van deze omvang meer tijd vergt. Burgers en professionals worden immers geacht heel anders te gaan denken en handelen. Bovendien waren de verschillen tussen de buurten uiteindelijk te klein om grote effecten te kunnen meten, ook omdat in de controlebuurten spontaan vergelijkbare initiatieven ontwikkeld werden.